Ayurveda en zwangerschap
Ayurveda is een holistisch gezondheidssysteem dat al ruim 5000 jaar oud is. Het biedt ons tijdloze wijsheden die kunnen helpen om lichaam en geest voor te bereiden op een zwangerschap. Deze kennis kunnen je ook tijdens en na de zwangerschap helpen om met een lekker gevoel en meer balans door alle 4 de trimesters heen te bewegen. Iedere fase in de zwangerschap is je lichaam hard aan het werk om ervoor te zorgen dat jij straks een gezonde baby krijgt. Hierbij wordt er gebruik gemaakt van voeding, leefstijl, beweging en kruiden zodat jij je kindje gezond kunt laten groeien.
Tijdens het 4e en laatste trimester is extra ondersteuning en zorg ook erg zinvol. Ayurveda heeft dan wederom weer een schat aan informatie en handvatten om maximaal van deze magische periode te kunnen genieten.
De dominante dosha
De Ayurvedische geneeskunde beschrijft dat de unieke basis energie (ook wel dosha genoemd) die dominant aanwezig was bij beide ouders tijdens de bevruchting invloed heeft op de geboorte constitutie van de baby. Hetzelfde geldt voor de voeding en leefstijl van de moeder tijdens de zwangerschap, dit kan ook van groot belang zijn. Dit betekent dat een verstoring of onbalans bij een van de ouders voor en tijdens de zwangerschap ook weer een verstoring bij de baby teweeg kan brengen. Om dit te voorkomen, of om het effect ervan zo klein mogelijk te maken, heeft Ayurveda leefregels die hierbij kunnen helpen. In de meest ideale situatie zorgen beide partners ervoor dat ze voor de bevruchting al in balans en in goede gezondheid zijn.
Opbouw van de weefsels
In de Ayurvedische geneeskunde wordt er grofweg iedere maand onderscheid gemaakt welke van de zeven weefsels (zoals beschreven volgens Ayurveda) op dat moment gevormd worden. Deze zeven weefsels worden de Sapta Dhatu genoemd. Vanuit hier wordt het hele systeem gevoed. Voor iedere fase is er voeding of zijn er kruiden die kunnen helpen bij het bevorderen van de groei. Hier worden ook passende beweging, meditatie of ademhalingsoefeningen voor ingezet. De input die onze geest krijgt is overigens van net zo groot belang.
De 9 maanden
- maand 1 t/m 4: Deze maanden staan voornamelijk in het teken van rust en wennen aan het zwanger zijn. De botten en het hart worden nu onder andere gevormd. Ben je misselijk, start de dag dan met een kopje sterke verse gember thee, een schijfje citroen erbij kan ook verlichting bieden. (Dit werkt helaas niet altijd en in het bijzonder niet bij HG). Intensieve fysieke activiteiten worden afgeraden, maar ga wel iedere dag een stukje lopen buiten. Zachtere vormen van bijvoorbeeld yoga kunnen wel, maar laat je goed informeren hierover. (zie stukje over het hormoon relaxine) Ademhalingsoefeningen zijn wel goed om te doen.
- Zoete en sappige vruchten, vers kokos water, melk en ghee (geklaarde boter) zijn met name in deze periode een goede keuze.
- maand 5 en 6: In deze periode worden onder andere het bewustzijn, zenuwstelsel en spierweefsel gevormd. Je zult je een stuk fitter en sterker voelen, je prana en energielevel kan hoog zijn. Toch oppassen dat je niet teveel doet om je krachten te sparen of een blessure oploopt.
- Rijst, melk (warme rijstepap), ghee, fruit en groenten met oranje kleur (sinaasappelsap met snufje kurkuma), groene bladgroenten en gezonde vetten worden geadviseerd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan avocado’s en vette vis.
- maand 7 en 8: In deze maanden worden alle dhatus vervolmaakt. In de 8e maand wordt er in Ayurveda gesproken over de uitwisseling van Ojas tussen de moeder en baby. Ojas staan voor de essentie van het leven en immuniteit. Deze periode kan momenten van extreme vermoeidheid met zich meebrengen.
- Als je in de laatste maanden merkt dat je wat vocht vasthoudt kun je verse komijn/koriander/venkelzaadjes thee drinken. Dit helpt zowel je spijsvertering en werkt vocht afdrijvend.
- maand 9: Ook deze maand staat weer in het teken van rust en het naar binnen keren. Creëer voor jezelf een bubbel van rust en probeer je af te stemmen op je baby. Bedenk hoe je graag je bevalling zou willen hebben en bereid je voor op meerdere scenario’s. Bereid je voor met affirmaties als je dit prettig vindt. Luister naar muziek waar je je goed bij voelt en waardoor je ontspant. Intensieve fysieke activiteiten worden nu ook weer afgeraden maar zullen deze periode vaak ook minder prettig zijn om te doen. Meditatie en ademhalingsoefeningen zijn perfect om deze laatste periode door te brengen en je lichaam gereed te maken voor de bevalling.
Voeding & kruiden
Om dus iedere dhatu op te bouwen heeft je lichaam gezonde voeding nodig. Denk hierbij bijvoorbeeld ook aan warm en makkelijk verteerbare voeding.
Ayurveda adviseert om te luisteren naar de behoeftes die het lichaam van de zwangere vrouw aangeeft. Dus als je naar een bepaald soort voeding verlangt dan heeft je lichaam dit ook nodig. Echter geldt dit enkel en alleen voor de vrouw die voor haar zwangerschap al in balans was. Als je een verstoring hebt in een van je doshas dan kan het juist zijn dat je hunkert naar junk food en dit is echt niet iets wat je zwangere lichaam nodig heeft.
Voeding die de hele zwangerschap door goed voor moeder en baby zijn: ghee, melk, zilvervlies of basmati rijst, avocado’s, dadels, volkoren granen, avocado’s, (vette) vis, groene bladgroenten, eieren, noten & zaden en van nature zoete groenten zoals pompoen, bieten, pastinaak, zoete aardappels, wortelen etc.
Veel vezels, goede vetten en genoeg water zullen helpen om de peristaltiek te verbeteren die door het hogere progesteron gehalte wat verzwakt is. Dit kan zowel obstipatie en maagzuur voorkomen/verlichten en uiteindelijk dus ook aambeien.
Kruidenthee zoals kamille, venkel/komijn/koriander zaadjes en brandnetel zijn goed om te drinken. Wissel wel altijd af. Laat de zwarte en groene thee liever staan of beperk het gebruik hiervan, net als van koffie. Er zijn ook kruidensupplementen die geadviseerd worden. Vraag hierbij altijd advies van een professional.
Dingen die Ayurveda afraadt tijdens de zwangerschap
- Koude, rauwe en kant en klare producten. Dit is namelijk schadelijk voor je spijsvertering en deze is tijdens de zwangerschap vaak al uit balans. Een verse maaltijd hoeft niet complex te zijn. Simpel maar vers is vaak genoeg.
- Dit lijkt heel logisch aangezien dit nooit goed is voor je, maar tijdens de zwangerschap kan dit veel verstoren waardoor je ook na de bevalling nog lang uit balans kunt zijn. Het kan ook een negatief effect hebben op je bevalling.
- Teveel en te intensieve beweging. Sporten is zeker goed en belangrijk, maar let wel op dat je goed blijft luisteren naar je lichaam. Negeer pijn en klachten nooit. Ook krijg je te maken met het hormoon relaxine, dit is heel nuttig maar kan er ook voor zorgen dat je door je enthousiasme overstrekt omdat je ineens een stuk leniger bent.
Dagelijks ritueel
Gedurende de hele zwangerschap kan het fijn zijn om een vaste routine (dinacharya) op te bouwen voor jezelf. Dit geeft extra stabiliteit en dus balans. Ook helpt dit je om ervoor te zorgen dat je goed voor jezelf zorgt en dat ook blijft doen in drukkere periodes. Maak dus iedere dag tijd en ruimte voor goede zelfzorg. Ayurveda heeft hier ook wat handige leefregels voor. Deze worden afgestemd op je eigen constitutie, het seizoen en je trimester.
Voordelen zwangerschap en postpartummassage
Tijdens het 1e trimester wordt een massage afgeraden. Het lichaam in oliën met warme kruidenolie daarentegen is wel weer bevorderlijk. Vanaf het 2e trimester is een massage wel aan te bevelen. Tijdens de massage wordt er gebruik gemaakt van speciale kruidenoliën die voedend zijn voor moeder en kind.
Voordelen:
- Het helpt je beter te landen in je lijf en maakt dat je daardoor lekkerder in je vel gaat zitten.
- Het geeft ontspanning en kalmeert je zenuwstelsel en geest.
- Stimuleert de circulatie waardoor zwelling en pijn verminderen.
- Versterkt je immuniteit en vitaliteit.
- Het voedt je lichaam tot diep in je weefsels.
- Stimuleert een dieper en gezonder slaappatroon.
- Het kan helpen tegen striae, maar dit heeft vaak ook een erfelijke component waar je helaas niets aan kunt doen.
Voorbereiding op de bevalling
De laatste maand staat in het teken van het ondersteunen van de neerwaartse energie, in Ayurveda Apana Vayu genoemd. Daarnaast zijn er ook manieren om je vagina en perineum voor te bereiden op de bevalling. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een speciale kruidenolie die je vaginaal inbrengt (Yoni pichu) of waarmee je het perineum masseert. Beide methodes verzachten het perineum en kunnen helpen om inscheuren te voorkomen.
Postpartum – het vierde trimester
Na de bevalling begint dan het vierde en laatste trimester. Tijdens de laatste maanden van je zwangerschap is het verstandig om je hierop voor te bereiden. Ook hier heeft Ayurveda een overvloed aan tips en leefregels om meer in balans te zijn en in je kracht te kunnen staan in deze periode. Hierover zal ik in een volgende blog meer uitweiden.
Gun jij jezelf wat extra ondersteuning en aandacht tijdens je zwangerschap of erna? Heb je al fysieke en mentale klachten of ben je gewoon nieuwsgierig naar wat Ayurveda je allemaal kan bieden? Neem dan gerust contact op voor meer informatie. Heb je voornamelijk behoefte aan een massage dan kan dit uiteraard ook. Uitgebreidere informatie vind je op www.viharini.nl.
